Een simpele maaltijd van aardappels, groenten en een stukje vlees maakt mij niet blij. Van huis uit ben ik een alleseter. Door mijn buren ben ik een wereldburger geworden. Onbekend en exotisch eten moet ik proeven. De kok, de plek en het moment maakt dan of ik iets lekker vind.
Nederland is met haar inwoners maar een klein plekje op onze wereldbol. De Nederlandse keuken heeft natuurlijk door handelskontakten en nieuwe Nederlanders van alle windstreken iets meegekregen. Of we daarom nog kunnen spreken van een echte Nederlandse Keuken? Stevige en winterse recepten zijn vaak wel meer Nederlands.
In mijn studententijd kookte een van mijn Groningse buren het volgende recept: Poffert, Pork, Ketelkoek, Broeder of Jan in de zak. Het is een gerezen beslag dat wordt gekookt en daarna in plakken gebakken. Het recept is voor twee zakken. Kook je mee?
Ingrediënten:
|
Benodigdheden:
|
Je hebt een katoenen kussensloop nodig om straks het beslag in te koken. Kook voor elk gebruik de kussensloop uit en gebruik deze terwijl deze nog nat is. Later is de kussensloop na wassen opnieuw te gebruiken.
Verwarm de karnemelk in een steelpan zachtjes tot maximaal 30 à 35°C (lauw tot handwarm) en los daarin de gist op. Doe de karnemelk met de gist over in de in een mengkom met een paar scheppen van de boekweitmeel en pannenkoekmeel. Meng dit door tot een glad beslag. Blijf doormengen en voeg de rest van het meel beetje bij beetje toe. Blijf roeren door tot een egaal taai deeg. Een kleine handmixer is niet sterk genoeg; als je geen grote mixer hebt, gebruik dan beter je handen.
Doe het deeg over in een schone emmer en dek de emmer af met een vochtige theedoek. Zet de emmer voor de centrale verwarming en laat het een uur rijzen tot bijna aan de rand van de emmer. Breng ondertussen een grote pan met water aan de kook. Doe de inhoud van de emmer in de kussensloop en bind deze bovenaan vast met een touwtje. De zak nu ongeveer 1,5 uur laten koken in water.
Prik met een breipen of houten sateprikker in de zak om de te kijken of het deeg gaar is; de pen moet droog uit de zak tevoorschijn komen. Haal de kookzak uit de pan en laat ze een uur afkoelen. Haal het “brood” uit de zak en laat de buitenkant nog een uur drogen op een rooster. Snij de broden nu voorzichtig in plakken van ongeveer twee centimeter dik. Deze plakken zijn trouwens goed te bewaren in de vriezer.
Bak de plakken met wat olie in een koekenpan goudbruin krokant. Serveer het gerecht in een diep bord, overgoten met wat warme melk of roomboter en veel stroop. Eet smakelijk!
Wat is dàt voor iets 🙂 ???
LikeGeliked door 1 persoon
Wat een grappig recept! Nog nooit van gehoord…
LikeGeliked door 1 persoon
Ach, Jan-in-de-zak
Huh, poddik-in-de-tromme
Nee, Jan-in-‘t-hemd 🙂
LikeGeliked door 1 persoon
Zijn dit originele benamingen?
Vrolijke groet,
LikeLike
Voorzover ik weet wel, Rob.
Het gerecht heet ‘officieel’ Broeder
Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Broeder_(gerecht)
LikeGeliked door 1 persoon
Dit klink na iets besonders!
LikeGeliked door 1 persoon
smakelijke groet 🙂
LikeGeliked door 1 persoon
Het is wel een hele ‘klus’ zeg…
LikeGeliked door 1 persoon
Ik kook nog geen ei ! 🙂
LikeGeliked door 1 persoon
je moet wel honger hebben, zoveel werk vooraf
LikeGeliked door 1 persoon
Het werk valt best wel mee.
Terwijl het in de pan kookt kun jezelf andere dingen doen.
Vriendelijke groet,
LikeGeliked door 1 persoon
Heb je het zelf al gemaakt/gebakken? En wat als je vloerverwarming hebt?
LikeGeliked door 1 persoon
Nee, zelf heb ik nog geen ervaring.
Je vraag over vloerverwarming begrijp ik niet …..
Vrolijke groet,
LikeLike
ha Robbie, oppassen met het publiceren van gerechten die jezelf nog niet gemaakt hebt. Ik heb daar een grote ervaring in 🙂
Vervang trouwens die Koopmans dingen door biologische melen, das veel beter
LikeGeliked door 1 persoon
Dank voor je tip!
Smakelijke groet,
LikeLike
Je moet die emmer vóór de verwarming zetten, mag hij er ook óp :-)?
LikeLike
Ik denk dat de verwarming van het deeg te snel en te ongelijk gaat.
Smakelijke groet,
LikeLike
haha, Jan in de zak, daar was mijn moeder groot in, en wij vonden het verrukkelijk.
LikeGeliked door 1 persoon
Maak je het nu zelf ook nog?
Smakelijke groet,
LikeLike
jazeker, soms met appel, dan weer met vlierbessen, maar nooit met bloedworst, dat ligt mij te zwaar op de maag. In Amsterdam werd het gekookt met rijst, dat neemt mooi alle vocht op.
Een oud versje: . Ik hoorde dat als kind wel eens door de straat schallen als dronkelappen uit de kroeg op de hoek van de Albert Cuypstraat wankelden.. Dat was foei, wij waren anti-drank, want van roden huize.
LikeGeliked door 1 persoon
dat versje is weggevallen:
eet nooit rooiekool op maahaandag, daar komt ruzie van.
LikeGeliked door 1 persoon
Franse vriend van ons, uit Toulouse, woont nu in Eupen B. en eet vaak bij mij.
Hij en zijn duitse vrouw genieten van mijn rodèkol met renderlaw. Hij vindt de Nederlandse zuurkoolstamppot met rookworst en spek veel lekkerder dan de zuurkoolschotels uit de Elzas.
Zij niet.
LikeGeliked door 2 people
Ik beaam ten volle dat de verse, rauwe zuurkool veel lekkerder is in een zuur-kool-stam-pot
dan de in heel Frankrijk te koop zijnde ‘gekookte’ Alsace zuurkool….
Ik had het geluk kortelings hier bij Toulouse echte verse rauwe zuurkool te kunnen kopen, ik deed er zelf nog jeneverbessen bij die er practisch niet in zaten,
en heb kunnen genieten van mijn NLDse stamppot !
De vaküum NLDse rookworst van het bekende NLDse merk U,
viel mij qua smaak zéér tegen ! Niet dié smaak van uit mijn herinnering,
dààr doe ik nu dus geen moeite meer voor om die per net te kopen of mee te nemen uit Nederland ! ! Ik doe er volgende keer wel wat anders bij …
Wat ik ook mee neem : advokaat, die is absoluut hier nergens te koop ( slagroom wèl 😉 ) … Maar om dàt bij zuurkool te gebruiken ..?… nee, liever op een ander moment, toch ? ! ..
hanny / Toulouse
LikeGeliked door 1 persoon
zuurkoolstamp-pot (!)
LikeGeliked door 1 persoon
Ha, ik was weer even in Groningen waar de moeder van mijn vriendin een ster was in het maken van dit soort gerechten.
LikeGeliked door 1 persoon
Dat ken ik heel goed, mijn Grootmoeder maakte het vroeger ook, dat was smullen hoor.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik lees graag het originele recept van grootmoeder!
Smakelijke groet,
LikeGeliked door 1 persoon
Heel bijzonder, maar ik hou het toch maar even bij iets gemakkelijker en snellers…. 🙂
LikeGeliked door 1 persoon
Wauw, ik at dit gerecht ook in mijn ouderlijk huis (ken het als poffert of broeder), maar ik heb mijn moeder nooit zo ingewikkeld zien doen met kussenslopen en emmers! Haha! Zal het haar eens voorleggen. Heeft ze vals gespeeld of…? 😉
LikeGeliked door 2 people
Ik lees graag jullie familieversie!
Smakelijke groet,
LikeLike
Poffert … Hoe kom je erop …?
Vroeger kregen we dat regelmatig, sinds ik uit huis ben heb ik het nooit meer gehad. 🙂
LikeGeliked door 1 persoon
Ik lees ook van jou graag jullie familieversie.
Smakelijke groet,
LikeLike
geweldig weer eens z,on mooi recept.
LikeGeliked door 1 persoon
Je hebt hiermee nogal wat familierecepten te pakken 🙂 Dat kookboek zit eraan te komen!
LikeGeliked door 1 persoon
Dat maakte mijn moeder wel eens, heel lang geleden. Het gerechte heette broeder en we aten de plakken met stroop.
Vaak zat er, middenin, nog een stukje dat niet gaar was, dat noemden we een pul.
Gezien de namen en het model, dat op een groot ei leek, zullen we aan een kip hebben gedacht.
LikeGeliked door 1 persoon
Enkel al door het lezen van de Groningse titels van de recepten krijg ik al trek.
LikeGeliked door 1 persoon
Dank, mijn oma maakte altijd broeder, maar wist niet hoe het moest, zo lang geleden, leuk!
LikeGeliked door 1 persoon
Smakelijke groet,
LikeGeliked door 1 persoon
Ik hou het wel op Limburgs Zoervleisch.
LikeGeliked door 2 people
Ah, een poffert! Die zijn inderdaad heerlijk.
LikeGeliked door 2 people
Nooit van dit gerecht gehoord als Brabantse, Rob …
maar het doet me iets denken aan de Spaanse / Italiaanse Polenta-gerechten …
Laat ik nu sinds kort toch ook aan een Nederlandse pot begonnen zijn …
Ik kon bij uitzondering verse, rauwe zuurkool kopen, en ik had al een vacuum rookworst
uit NLD mee gebracht laatst… dus : Zuurkool – stamppot !
Ik heb er zelf nog wat jeneverbessen bij gedaan,
want die waren zeer spaarzaam in deze zuurkool…
De stamppot bracht zo wèl de làng vervlogen herinnering terug in de praktijk…
maar de ring rookworst van een zeer bekend NLD’s merk zei me niks !
De verwachtte smaak dààrvan bleef uit ! Ik weet niet of de ingrédienten daarvan door
de tijden heen veranderd zijn, maar ik vond het niét echt lekker meer !
Die hoef ik niet meer speciaal aan te schaffen,
ik doe er volgende keer wel wat anders bij !
Groetjes uit Toulouse,
hanny
LikeGeliked door 1 persoon
Ik had eigenlijk wel foto’s willen zien! Een recept met een kussensloop…het idee…
Geef mij maar boerenkool met uitgebakken spekkies;-)
Lieve groet
LikeGeliked door 1 persoon
Ik blijf bloggen zonder plaatjes.
Soms geef ik een internetlinkje voor extra info.
Elders krijg ik zelfs de opmerking dat Groningers een speciale poffertpan gebruiken i.p.v. kussenslopen.
Smakelijke groet,
LikeLike
Ik ben zeer verheugd dat je schrijft over Gronings eten. Alleen gebruiken de Groningers wel een ander gereedschap dan een katoenen zak: de poffertpan! Het recept wat je beschrijft noemen we Klont. Je kunt het ook nalezen in het leuke boekje “Gronings eten” van Hans Donderwinkel. Een aanrader.
LikeGeliked door 1 persoon
Dank voor deze aanvulling.
Al verwacht ik nu dat mijn lezers hier een foto van jouw poffertpan willen zien.
Vrolijke groet,
LikeLike
Ha, da’s goed; ik zal een fotootje maken.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik begrijp dat jouw poffertpan is?
https://photos.google.com/share/AF1QipMjZ08gAgIRhQ6JjjSYxzSslrHhpD7KMHBHWl6sOVnmMxbQUK1Unsz6NbDe6Oj2rg?key=YVdBeUc2anFaMEJrQ0QwMFhhY0hWamIwZ05YLThB
Smakelijke groet,
LikeLike
Dag Rob,
Ik zal een stukje citeren van wat Hans Donderwinkel schreef:
“Groningers noemen deze ketel- of trommelkoek ook wel povvert of bovvert. Traditioneel wordt deze koek in een trommel in water gekookt. Nu wordt poffert veelal gebakken in de oven in een tulbandvorm. En om eerlijk te zijn is de gebakken poffert lekkerder. De poffert die in water gegaard is heeft een wat taaie korst, vooral boven. Poffert maak je zonder of met weinig suiker, je serveert de plakken met stroopsaus of boter en bruine basterdsuiker”.
De pan die daarbij op het plaatje staat is een soort tulbandvorm met een deksel. Als Groninger heb ik natuurlijk ook zo’n pan: zie https://goo.gl/photos/wz7kd1GXHnncQ81JA. Links staat de poffertpan, rechts een traditionele tulbandvorm.
Overigens gebiedt eerlijkheid te zeggen dat mijn grootmoeder niks moest hebben van zo’n pan. Ze bakte haar poffert in een gewone gietijzeren braadpan waarin ’s zondags ook het suddervlees ging. En dan ook op een zeer zacht vuur met een vlamverdeler. De buitenkant van haar poffert zag er daarom bruin uit en leek eigenlijk meer op een Zuidlaarderbol.
Zo’n stuk poffert (wat ik trouwens ook als “povvert” uitspreek) is heerlijk met roomboter en stroop. Wie in de gelegenheid is moet zeker eens op bezoek gaan bij Tante Til in Enumatil. Dat is een klein plaatsje iets ten westen van de stad Groningen.
O ja: er zit een afwijking in het recept van klont en poffert! Klont (en dus Jan-in-de-zak), gaat uit van een recept met gist, tarwemeel en boekweitmeel. Poffert gaat uit van slechts eenvoudige zelfrijzend bakmeel.
LikeGeliked door 1 persoon
ik was in 1944 als kind geëvacueerd naar Gieterveen, ik heb daar bonenstamppot met wel 6 soorten gedroogde bonen gegeten, en tarwepap met een klont geiteboter en bietenstroop, , man wat was dat lekker; , ze noemden het stopverf en stiefselbrei. .
LikeGeliked door 2 people
Mijn kinderen gooiden altijd een halve pot appelmoes door de stopverf… anders aten ze het niet 🙂
LikeGeliked door 2 people
Vreselijk!
LikeLike
Dank voor deze lekkere aanvulling!
Smakelijke groet,
LikeLike
Jan in de zak ken ik wel, ik herken alleen de pannenkoekenmeel niet. Het was ook lang geleden. Dat rijzen verschilt per huis… let meer op de volume dan op de tijd 🙂
Fijn weekend Rob!
Liefs,
Alie
LikeGeliked door 1 persoon
Uiteraard wel van gehoord, maar nooit geweten wat het is en hoe het smaakt..
Ik zie het niet zitten om dat te maken hoor, ben wel benieuwd of er mensen zijn die het wel gaan doen 😉
Groetjesss
LikeGeliked door 1 persoon
Nog nooit geproefd. Ben nieuwschierig.
LikeGeliked door 1 persoon