Het Grote Sranan Tongo Dictee 2016

Surinaams, Sranantongo is de Nederlandstalige benaming voor de in Suriname gesproken taal (ook wel Sranan Tongo of kortweg Sranan genoemd). De naam ‘Surinaams’ wordt door mensen met een Surinaamse achtergrond als niet correct gezien. Dit omdat er onder de bevolkingsgroepen van Suriname andere talen gesproken worden die beschouwd worden als even belangrijk als het Sranan. Een andere bekende Surinaamse taal is bijvoorbeeld het Sarnami Hindoestani dat vooral door Hindoestanen gesproken wordt.

Sarnami betekent evenals Sranan ‘Surinaams’; gebruik van dat laatste woord voor alleen het Sranan kan dus als discriminerend beschouwd worden. Vooral vroeger werd de taal ook wel informeel aangeduid met taki taki, nengre of ‘negerengels’, maar die benamingen worden tegenwoordig als denigrerend ervaren.

Het Surinaams is een creoolse taal gebaseerd op het Engels; dat wil zeggen dat de (kern)woordenschat grotendeels van Engelse afkomst is. De taal is echter niet voor sprekers van het Engels verstaanbaar en bij veel woorden valt de overeenkomst met hun Engelse originelen niet op. Thans is de taal lexicaal afhankelijk van het Nederlands, wat wil zeggen dat nieuwe woorden vaak uit die taal geïmporteerd worden.

Het Sranan geldt, samen met het Nederlands, als de lingua franca van Suriname, een wijdverspreide contacttaal, die in het alledaagse leven door bijna alle bevolkingsgroepen wordt gebruikt. Een schatting uit 1997 gaf 300.000 tweede-taalsprekers, ofwel 80% van de bevolking van Suriname.

Het Sranan is ontstaan als taal van de uit Afrika aangevoerde slaven op de plantages tijdens de Nederlandse koloniale overheersing. Het draagt de sporen van Engels, Nederlands, Spaans, Portugees en West-Afrikaanse talen. Deze herkomst is te vergelijken met die van andere gecreoliseerde talen in het Caraïbisch gebied, zoals het Papiaments. Met een creoolse taal wordt een taal bedoeld die in eerste instantie is ontstaan uit noodzaak om met elkaar te kunnen communiceren, omdat verschillende mensen in een bepaalde situatie elkaar niet konden verstaan. Zo’n taal ontwikkelde zich tot een ‘echte’ taal, met eigen (eenvoudige) grammaticale regels en heeft zich daarna tot een moedertaal ontwikkeld.

 

Op zondagmiddag 26 juni 2016 is er weer het grote SrananTongo Dictee.
Tijd: 14.30 uur – 18.00 uur
Locatie: Stichting Trefcentrum Wi Masanga, Rauwenhoffstraat 39, 3022 RL Rotterdam

Voor de deelnemers en liefhebbers volgen nu de belangrijkste spellingsregels.

In 1986 is de schrijfwijze van het Surinaams gewijzigd.

Hier volgen de belangrijkste spellingswijzigingen.

(1) De tekens ‘oe’ en ‘e’ worden niet meer gebruikt.

Het teken ‘oe’ als in (boek) is vervangen door ‘u’ (buku).

Het teken ‘ie’ is vervangen door ‘i’.

(2) Nieuw ingevoerd is de ‘y’ (jas).

Men schrijft nu ‘yeye’, ‘yepi’ en ‘taya’.

(3) De volgende letters komen niet meer in het Sranantongo voor: C, J, Q, V, X, Z. Deze zes letters worden echter wel in eigennamen (Cornelis, Zeefuik) en in namen van landen en steden ( Japan, Quito, Victoria, xantippe).

(4) Het Sranantongo maakt ook gebruik van: ‘è’ als in ‘ènter’ (inenten), ‘èngel’ (engel), ‘sènter’ (smijten, doorspelen) ‘ò’ als in ‘kòf’ (zoom), ‘dòk’ (bukken), ‘tòf’ (flink)

(5) Medeklinker combinaties Er zijn ook klanken in het Sranantongo die geschreven moeten worden met een combinatie van medeklinkers:

• ‘dy’ als in ‘dyompo’ (springen), ‘dyakti’ (jas), ‘dyunta’ (werk, karwei)
• ‘ty’ als in ‘tyari’ (dragen), ‘tyala’ (weggaan) ‘tyapu’ (schoffel)
• ‘ny’ als in ‘nyan’ (eten), ‘nyun’ (nieuw), ‘nyunsu’ (nieuws)
• ‘ng’ als in ‘langa’ (lang), ‘planga’ (plank), ‘tanga’ (tang)
• ‘sy’ als in ‘syatu’ (kort), ‘syoro’ (oever, wal), ‘syow’ (sjouwen)

(6) Tweeklanken De volgende tweeklanken komen voor in het Sranantongo:

• ‘ai’ als in ‘bai’ (kopen), ‘brai’ (braden), ‘sor’ai’ (oogontsteking)
• ‘ei’ als in ‘breiti’ (blij zijn), ‘freifrei’ (vlieg), ‘kreiti’ (krijt)
• ‘èi’ als in ‘rèis’ (reis, tocht), ‘èiskasi’ (koelkast) ‘trèiter’ (treiteren)
• ‘oi’ als in ‘moi’ (mooi), ‘koi’ (kooi), ‘boi’ (jongen)
• ‘ui’ (oei) als in ‘bui’ (armband), ‘bumui’ (bemoeien), ‘muiti’ (moeite)
• ‘aw’ als in ‘kaw’ (koe, kauwen), ‘law’ (gek), ‘babaw’ (stom, sufferd)
• ‘ew’ als in ‘lew’ (leeuw), ‘bew’ (boem), ‘ew’ (eeuw)
• ‘ow’ als in ‘dow’ (dauw), ‘kowru’ (koud), ‘bow’ (bouwen)

(7) Belangrijk om te weten: Sranantongo woorden eindigen nooit op ‘ng’ dit ondanks het feit dat je, zogenaamd, die ‘ng’ duidelijk hoort. Schrijf dus altijd ‘Sranan’ (Suriname), ‘kankan’ (kam), ‘bon’ (boom) ‘pan’ (pan) en ‘tan bun’ (het ga je goed).

(8) Andere tekens

· De kotimarki of apostrof (‘) kan worden gebruikt, wanneer om speciale redenen de weglating van de klinker moet worden aangegeven (kowr’ati).

· De letimarki of accent aigu (é) kan worden gebruikt indien het woordaccent moet worden aangegeven om misverstand te voorkomen (wán atibron).

· De topimarki of accent circonflexe (^) kan worden gebruikt om gerekte vocalen aan te duiden; pôti (arm) i.p.v. (poti) (zetten).

Voor aanvullende info: wimasanga@mail.com